Karikatür yarışması şartnamelerinde değişim talebine destek artıyor

Birçok karikatür yarışmasında esas alınan şartnamelerin günümüz teknik koşullarının gerisinde olması, uzun zamandır, katılan ve ödül kazanan çizerlerin mağduriyetine yol açıyor. Sonuçlar açıklandıktan sonra, kazanan bazı eserlerin daha önce yapılıp yayınlanmış benzerlerinin çeşitli arşivlerden bulunup ortaya sürülmesi, kazanan eser sahibini tatsız bir ikileme sürüklüyor; genellikle yemin billah edip kendim çizdim, kimseden kopya çekmedim yollu bir savunmaya girişmek durumunda kalıyor çizer. Öte yandan, aynı yarışmaya farklı bir espriyi çizip göndermiş olan diğer katılımcılar da, ister istemez, eski bir espriye alkış tutulacak idiyse ben boşa mı zihin ve bilek yordum diye hayıflanıyor. Oysa, top kale çizgisini yüzde kaç geçti diye inceleme yapılabilen bir teknik olanaklar döneminde yaşıyoruz ve yukarıdaki sıkıntılara meydan vermeden karikatür yarışmalarını sonuçlandırmak mümkün, örnekleri de var:
Erdoğan Karayel'in Don Quichotte websitesince düzenlenen yarışmalar, Anadolu Üniversitesi'nin Uluslararası Turizm konulu yarışması, Kıbrıs Türk Karikatürcüler Derneği'nin Hüseyin Çakmak'la ve Anadolu Karikatürcüler Derneği'nin Ahmet Aykanat'la imza attığı birçok uluslararası veya ulusal yarışma. Bu organizasyonlar, kimi kez tüm katılan eserleri, kimi kez de sadece finalist seçilen çizgileri son değerlendirme öncesi internet ortamında bir süre yayında tutarak (varsa) benzerlik ya da kural ihlali gibi itirazları toplayıp inceledikten sonra karara bağlıyor, kalan finalistleri son jüri derecelendirmesine öyle alıyorlar. O noktadan sonra itiraz da olmuyor, olamıyor zaten. Kazanan hak ettiğini, katılan diğer çizerler de haksızlığa uğramadığını biliyor. Onun ötesi jürinin seçimidir çünkü: kimi jüriler tutanak tutup puan puan açıklama yapıyor, kimisi tutup bir sayfa gayet entelektüel bir gerekçe makalesi hazırlıyor; bunlar bizim için henüz lüks sayılacak uygulamalar, eserdeki imzanın doğru okunduğuna şükredecek zamanlar olmuyor değil çünkü.
Sonuçta, bu yılki Milas Uluslararası Turhan Selçuk Karikatür Yarışması ile 31. Aydın Doğan Uluslararası Karikatür Yarışması'nın ödüllendirdiği birkaç eserle "tavan" yapan bu sorun, yarışma şartnamelerinde değişim talep eden bir internet dilekçesine götürdü çizerleri. Change.org sitesindeki bu öneriyle, karikatürcüler ve onlara destek veren mizahseverler, şartnamelere iki maddenin eklenmesini istiyorlar; biri daha önce ödül kazanmamış olma koşulu, ikinciyse son değerlendirme öncesi finalist eserlerin internet ortamında bir süre yayınlanarak benzerlik ve kural ihlali konusundaki itirazların alınması. Çok zor değil bunları uygulamak, yarışma organize eden vakıf, kurum, belediye ya da derneklerin internette websitesi var zaten: olmayan da karikatür siteleri, hatta Facebook kanalıyla bunu gerçekleştirebiliyor.
Haberim olduğunda inceleyip destek verdiğim bu değişim talebi hakkında hafif olumsuz, hafif saptırıcı bir iki yorum çarpmadı değil gözüme sosyal medyada, fakat zaten gayet sade ve net olan iki maddelik bu öneri dilekçesine verilen destek gördüğüm kadarıyla artmaktadır. Akşamdan sabaha 20-30 yeni isim katılıyor destekçiler listesine. Bugün ise karikatürün büyük rağbet gördüğü İran'dan iki kanallı destek aldığı izlenimi edindim, çünkü Tahran merkezli irancartoon sitesi anasayfasında haber olarak girmiş bu girişimi ki yöneticisi uluslararası yarışmaların birçoğunda jüri üyeliğinde bulunan karikatürcü Massoud Shojai Tabatabai'dir: http://www.irancartoon.com/. Öteki kanal ise, yine İran'ın Tebriz şehrinde kurulu karikatür müzesi, FECO çizerler grubu ve uluslararası yarışmaların yöneticisi çizer Rahim Baghal Asgari'nin Uluslararası Fair Play Karikatür Yarışması jüri üyesi olarak bulunduğu İstanbul'dan tabrizcartoons websitesine yazdığı haftalık notunda, dilekçedeki ikinci kuralı bundan sonraki yarışmalarında uygulayacaklarını ifade etmesidir: http://tabrizcartoons.com/en.

Yarışmalara tümden karşı olan ya da jürileri toptan reddeden görüş sahipleri olduğunu biliyorum, saygı duyulur. Fakat, bir organizasyonun mümkün olan en adaletli, en düzgün şekilde gerçekleştirilmesi için çaba harcayanlara da hak vermek gerekir diye düşünüyorum. Yalapşap işler, kişiler kadar ilgili oldukları kuruluşları da gözden düşürecektir. Sözkonusu iki maddeyle dünya kurtulmayacak tabii ki, belki bu maddeleri şartnamelerine ekleyen organizasyonlar daha farklı, fakat özellikle kazanan çizerleri zan altında bırakmayan sonuçlar alacaklar: bu farklılık ise muhtemelen dünyamızın sorunlarına yeni yaklaşımlar, karikatürcülere ve izleyicilere de yeni umutlar getirecek.
NOT: Benim destek çağrısında bulunduğum birkaç arkadaşım cevaplarını bana bildirdiler, ancak dilekçeye destek vermek için ilgili sayfada ad, soyad, şehir ve e-mail adresi bölümünü doldurduktan sonra imzalama kısmını tıklamak gerekiyor yanılmıyorsam: Change.org.