BENZERLİKLER VE KOPYACILIK
Bernard BOUTON / Fransa
Binlerce kopyacı !
Yüzlerce yetersiz jüri üyesi !
Kopyacılar kaçamıyor artık, kara liste hergün biraz daha kabarmakta !
Evet, bazı kişiler fiilen karikatürler arasındaki benzerlikleri araştırıyor ve hemen hergün yayınlıyorlar. Bence bu iyi bir şey ve bu koleksiyonlar gerçekten iyi birer çalışma. Benzerlik demek kopyacılık ya da hırsızlık demek değil çünkü. Aslına bakarsanız, gerçek kopyacılık ya da intihal çok seyrek bir olay bence; profesyonel bir çizer için esas önemli olan, yeni ve özgün bir şeyler yaratabildiğini, çizebildiğini göstermektir.
Fakat benzerlikler çok sürpriz durumlar değildir. Rastlantılar, pişti olmalar şaşırtıcı gelmemeli; hele aynı konuda ve aynı bağlamda birçok çizer kafa yorarsa benzer karikatürler çizilmesi rastlantı olmaktan öte neredeyse mantıksal bir zorunluluk halini alır. Karikatürcünün beyni, çevresindeki her şeyden, her köşeden derlediği görüntülerle, resimlerle doludur. Ve kafasındaki fikri çizgiye dökmeye giriştiği zaman, muhtemelen daha önce başka bir sanatçının eserinde gördüğü, bilinçaltına karışmış bazı unsurları kullanabilir. Karikatür çizerinin bu problem konusunda dikkatli olması gerekiyor.
Benzer karikatür galerileri, tamamen özgün bir karikatür çizmenin ne kadar zor olduğunu hatırlatıyorlar bize! Dolayısıyla bunlar çok faydalı işler. Ancak bazı örneklerde de benzerlik pek belirgin olmuyor doğrusu; bu da hoş bir şey değil tabii. Bazı kimselerin benzerlikleri araştırırken işi abartmaları üzüntü verici. Öyle ki, benzer karikatür bulamayınca bu sefer icat etmeye kalkıyorlar!!! Benzerlik arama uğraşı, sistematik bir kopya/intihal yakalama kuşkuculuğuna dönüşmemeli! Jüri üyeleri de, ödül verdikleri bir karikatür daha önce yapılmış başka bir karikatürü belli belirsiz andırıyor diye yetersizlikle suçlanmamalı! En tecrübeli karikatürcü dahi, tek yeterli, tek yetkin kişi olamaz...
Bütün bunlara rağmen, bu benzerlik derleme işinin gerekli olduğunu düşünüyorum; çok hayati ve vazgeçilmez bir görevi gerçekleştiriyor bu çalışmalar; karikatür sanatının envanteri ve evrimine ilişkin bilgimizi artıran temel bir kaynak oluşturuyorlar. Ayrıca, çizim tekniği konusundaki benzerlikleri araştırarak da desteklenmeli bence; üslup hırsızlığı ya da çizim kopyacılığı da en az fikir/espri kopyacılığı ya da hırsızlığı kadar önemli ve de zararlı çünkü.
Yarışmalara gelince, ödüle aday seçilen finalist eserlerin son değerlendirme öncesi 7-15 gün kadar bir süre internette yayınlanarak varsa benzerlik itirazlarının jüri tarafından alınması fikrine katılıyorum. Bunun kopyacılık/hırsızlık meselesiyle ilgisi yok bence, ama gerçekten çok orijinal, daha önce kimsenin bulmadığı esprileri işleyen karikatürleri ödüllendirmek daha iyi olur diyorum.
Bernard BOUTON
(Makalenin yazarı tanınmış Fransız çizer, FECO Genel Başkanıdır)
İngilizceden çeviren: Kemal Özyurt.
Kaynak: cartoongallery.
